Haal het maximale uit uw veestapel met de 4 kengetallen van HealthyLife

Het HealthyLife progamma vertaalt de laatste wetenschappelijke inzichten rondom de transitieperiode naar praktische adviezen en protocollen. In dit artikel leest u hoe u de LDP en het rendement op uw melkveebedrijf kan verbeteren. De LDP geeft de hoeveelheid geproduceerde melk (kg’s) per levensdag van de koe aan. De totale melkproductie wordt dus gerelateerd aan de leeftijd. Om een zo optimaal mogelijke LDP en maximaal rendement te halen, wordt er binnen het HealthyLife programma gestreefd naar de volgende vier kengetallen:

De 4 kengetallen van HealthyLife

1. Vaarzen zitten bij hun piekproductie op 73% van ouderkalfskoeien.
2. Er is <5% uitval binnen de eerste 100 dagen van lactatie.
3. Koeien hebben hun piekproductie tussen 40 en 60 dagen in lactatie.
4. Uitval van vaarzen in de eerste lactatie is <15%.

Healthy Life | Herkennen van een weerbare koe

Een robuuste of duurzame koe gaat lang mee, maakt makkelijk een extra lactatie en zorgt ervoor dat de gedwongen afvoer laag blijft. Toch hebben we het bij het HealthyLife programma liever over een weerbare koe dan over een robuuste koe, omdat robuust niet per definitie wil zeggen dat het flexibel omgaat met veranderingen. Onderzoek vanuit Wageningen definieert weerbaarheid als het vermogen om goed om te kunnen gaan met kleine veranderingen in de omgeving. Op basis van grote hoeveelheden data (o.a. melkproductie) kunnen melkkoeien ingedeeld worden op weerbaarheidsniveau.

In figuur 1 laten weerbare koeien een kleinere dagelijkse variatie in melkproductie zien ten opzichte van minder weerbare koeien. Omdat deze weerbare koeien beter om kunnen gaan met metabole uitdagingen in de transitieperiode, daalt de melkproductie ook langzamer waardoor de piekproductie wordt bereikt tussen 40 en 60 dagen.

Figuur 1. Wilmink (lactatie)curve van weerbare en minder weerbare koeien (Aangepast naar T. V. L.  Berghof, M. Poppe and H. A. Mulder, 2019)

Healthy Life | Piekproductie en uitval van vaarzen als vertrekpunt

Dat het moment van de piekproductie een mooie gezondheidsindicator is, is terug te zien in het onderzoek van Carvalho et al., 2019 (figuur 2), gebaseerd op meer dan 7500 melkkoeien. Hieruit blijkt zeer duidelijk dat 1 klinische aandoening al resulteert in een uitgestelde piekproductie en een significant lagere melkproductie bij zowel vaarzen als ouderekalfskoeien.

Figuur 2. Effect van 1 klinische aandoening in de eerste 21 dagen na afkalven op het moment van piekproductie en melkhoeveelheid voor vaarzen en ouderekalfskoeien (aangepast naar Carvalho et al. 2019)

Daarnaast vertelt de piekproductie ook iets over het opfoksucces. Als vaarzen een normale transitieperiode doorlopen (zonder klinische aandoeningen of moeilijke geboorten), kan een lage piekproductie verklaard worden door een beperkte ontwikkeling in de opfok, waardoor relatief meer VEM en DVE worden aangewend voor groei i.p.v. melkproductie. Het streven is om vaarzen tussen de 70 en 75 % van het gemiddelde van de veestapel te laten pieken.

Naast de piekproductie is het uitvalspercentage van vaarzen een goede parameter om het succes van de jongveeopfok en de weerbaarheid te kunnen meten. Hiervoor is een uitvalspercentage onder de 15% het doel. In Duitsland ligt dit fors hoger. Daar wees onderzoek onder 43.000 afgevoerde koeien op hoogproductieve bedrijven uit dat 29% van de vaarzen in de 1^e lactatie wordt afgevoerd. Een kwart van deze dieren werd zelfs in de eerste 30 dagen van lactatie afgevoerd. Rekenend met opfokkosten van een vaars, inclusief arbeid, van ruim 2000 euro (bron: rekenprogramma Jonkos), betekent dit voor een melkveebedrijf met 100 melkkoeien een verborgen kostenpost van 5.000 – 10.000 euro per jaar.

Healthy Life | Koespecifieke tussenkalftijd nodig?

In recent gepubliceerd Duits onderzoek zijn ruim 20.000 melkkoeien gedurende 8 jaar over bijna 30 bedrijven gevolgd. Op het gebied van vruchtbaarheid kwam, zeer interessant, naar voren dat een langere tussenkalftijd gepaard gaat met een hogere levensdagproductie (figuur 3).

Figuur 3. Lengte van productief leven van 26.212 dieren met tenminste 3 lactaties gerelateerd aan de tussenkalftijd (aangepast naar Römer et al., 2020)

Daarnaast kwam naar voren dat koeien die 3 keer kalfden in 5 jaar tijd een hogere productie hadden (55.264 kg melk) t.o.v. een groep die 5 keer kalfden (53.757 kg melk). De levensdagproductie was als gevolg hiervan ook hoger, 21 vs. 20 kg melk/levensdag. Als ook de economische kant kant wordt meegenomen, wijst dit onderzoek uit te streven naar een LDP van 20 kg melk. Een korte tussenkalftijd is dus niet altijd het meest ideale scenario. Zeker wanneer u naast de voerkosten ook de opfokkosten en gezondheidskosten meerekent.

Naast opfokverbeteringen kunnen dus ook vruchtbaarheidskeuzes forse impact hebben op de LDP. Een aanpassing in de optimale tussenkalftijd leidt dan niet alleen tot meer rendement, maar ook meer arbeidsplezier.

Healthy Life | Handzame KPI’s voor inzicht waar te verbeteren

Het 4^e en laatste kengetal is streven naar een lagere uitval in de 1^e 100 dagen van de lactatie. Dit kengetal kan makkelijk berekend worden en geeft objectief weer hoe goed de transitieperiode verloopt. De oorzaak voor uitval in de eerste 100 dagen van lactatie is immers vaak te vinden in de droogstand. Ervaring leert dat de beleving van de melkveehouder bij deze parameter vaak anders is dan de werkelijkheid en daarmee aanleiding is voor een interessante discussie. Het streven is om een uitvalpercentage onder de 5% te hebben.

Aan de slag: Vul de HealthyLife calculator in

Samenvattend geven de 4 kengetallen uit het HealthyLife programma een snelle analyse waar verbeteringen mogelijk zijn om de levensdagproductie en het rendement op uw melkveebedrijf te verbeteren. Concreet aan de slag? Vul onze online HealthyLife calculator in. Met de uitkomst van de calculator krijgt u concrete tips & tricks om de levensdagproductie te vergroten. Het resultaat? Vanuit een gezonde bedrijfsvoering naar een maximaal rendement. Tel maar uit!

Naar calculator