Mythes en misverstanden over levende gisten

Zo klein als gistcellen zijn, zo groot is vaak het gebrek aan kennis over de werkingswijze van levende gist. Onder andere door het Franse onderzoeksinstituut INRA is uitgebreid onderzoek gedaan naar de werking van levende gisten, waarbij de stam Saccharomyces cerevisiae CNCM I-1077 (Levucell SC) is geïsoleerd. Deze stam is met veel moeite en verfijnde selectiemethoden (bv. DNA-profilering) geselecteerd op relevante werkingsmechanismen en bijzondere efficiëntie in de pens. In dit artikel de belangrijkste uitkomsten van het onderzoek.

Bewezen doeltreffendheid en voordelen levende gisten

  1. Optimaal pensmilieu
    Het verbruik van restzuurstof in de pens is een belangrijk werkingsmechanisme, dat het pensmilieu optimaliseert voor de strikt anaerobe pensbacteriën.
  2. Bevordering gezonde penswerking
    Concurrentie met melkzuurvormende bacteriën in de pens om snel beschikbare suikers en koolhydraten en de bevordering van melkzuurverbruikende bacteriën stabiliseren allebei de pH van de pens. Die pH-waarde is een belangrijke factor voor een gezonde penswerking.
  3. Betere verteerbaarheid en voerefficiëntie
    Stimulering van enerzijds fibrolytische, d.w.z. vezelafbrekende bacteriën, schimmels en protozoën, en anderzijds zetmeelafbrekende bacteriën in de pens verhoogt de verteerbaarheid van het rantsoen en dus de voerefficiëntie met gemiddeld 50g melk per kg droge stof (De Ondarza, 2010).
  4. Betere rantsoenbenutting en ondersteuning pensgezondheid
    Het stimuleren van microbiotica door de afscheiding van belangrijke metabolieten, vitaminen, groeifactoren en voedingssubstraten door de levende gistcellen, leidt tot een betere benutting van het rantsoen en ondersteunt de pens- en diergezondheid.
  5. Vermindering N-verliezen en betere microbiële groei
    Het positieve regulerende effect van levende gist op proteolytische/proteïne-afbrekende bacteriën bevordert microbiële groei en vermindert N-verliezen met voldoende energie en stikstofaanwezigheid. Zo toonde een recente berekening van een winterrantsoen van 2021 een stijging van de DVE-waarde van 72g/dag aan, wat gelijk is aan de DVE-waarde van 310g sojaschroot.

Misverstanden en verkeerde informatie

Het werkingsmechanisme van levende gisten in de pens is complex en varieert van stam tot stam. Om het werkingsmechanisme van Levucell SC beter te begrijpen, is jaren van intensief onderzoek nodig. Het effect van levende gisten in rundveevoeders hangt af van talrijke biotische (bv. de levensvatbaarheid van de stam in de pens) en a-biotische factoren (bv. de rantsoensamenstelling, het bedrijfsmanagement). Door onbegrip, onwetendheid, verdraaide feiten, verouderde informatie en tegengestelde belangen van andere leveranciers, ontstaan daarom niet zelden mythes over het gebruik van levende gist. Tijd om die mythes op te helderen!

1. Waar of niet waar?

“In vergelijkende artikelen over levende gist versus geïnactiveerde gist wordt hun belangrijke vermogen om restzuurstof te verbruiken wel eens vergeten.”

WAAR!

Levende gisten zijn facultatief anaëroob en kunnen dus mét EN zonder zuurstof leven. Zodra zij in de pens komen, worden zij metabool actief en verbruiken zij bij voorkeur de restzuurstof Die restzuurstof kan oplopen tot 16 liter/dag, en komt via het rantsoen en het kauwen/slikken in de pens terecht. Dit leidt tot een aanzienlijke verbetering van het milieu voor de strikt anaërobe pensbacteriën. 

2. Waar of niet waar?

"Levende gist moet zich in de pens vermenigvuldigen om effect te hebben. Gelukkig zijn de omstandigheden daarvoor optimaal."

NIET WAAR!

De levende gistcellen voelen zich niet prettig genoeg in de pens om zich aanzienlijk te willen vermenigvuldigen. Er is ook geen kolonisatie in de pens of het spijsverteringskanaal. Dit is ook niet het doel van de toediening.

Het doel van een levende gist als Levucell SC is om met behulp van zijn metabolische werking het pensmilieu gunstig te beïnvloeden (zuurstofbinding, stimulering van bacteriën/schimmels) en door een stabielere pH-waarde, een optimale benutting van het rantsoen en een hogere voerefficiëntie voordelen te behalen.

Bij de keuze van de Levucell SC-stam was de overlevingskans in de pens (van 24-30 uur) een van de belangrijkste beslissingscriteria. Het doel daarbij is niet per sé een lange levensduur, maar wel dat de gistcellen, die nogal onder druk staan, lang genoeg in de pens overleven om hun metabolische functies te vervullen.

Een enkele dosis Levucell SC (10x10⁹ CFU) kan 24 tot 30 uur in de pens blijven. Daarna stoppen de gistcellen hun metabolische activiteit en worden ze afgebroken. Als het product de volgende dag niet opnieuw wordt gevoerd, zijn er na 3-4 dagen geen levende gistcellen meer aantoonbaar in de pens. Kolonisatie van levende gist na tijdelijke verstrekking was niet aantoonbaar in verschillende in vivo en in vitro experimenten. Daarom moet levende gist regelmatig worden toegediend volgens de aanbevolen dosering.

3. Waar of niet waar?

"De fabrikanten van levende gistproducten verhogen voortdurend de te gebruiken hoeveelheden en uiteindelijk is de aanbeveling arbitrair!”

WAAR!

In de praktijk is het niet ongebruikelijk dat de werkelijk toegepaste hoeveelheid, de bij proeven gebruikte hoeveelheid en de aanbevolen EU-hoeveelheid bij levende gistproducten aanzienlijk verschillen. Voor de gebruiker is dit ondoorzichtig en het maken van een eerlijke vergelijking is dan ook moeilijk. De zogenaamde CFU-discussie ontstaat. De goedgekeurde levende gisten zijn getest en goedgekeurd met verschillende CFU-concentraties, afhankelijk van de stam. De beslissende factor is de doeltreffendheid van de respectieve levende giststam. Lallemand Animal Nutrition heeft bewust gekozen voor een uniform doseringsadvies. Dit betekent dat de doseringsaanbevelingen voor de praktijk, de doseringen die in gecontroleerde proeven en veldproeven zijn gebruikt, overeenkomen met de officieel goedgekeurde doseringen (verteringsbevorderaars (4a1711), darmflorastabilisatoren (4b1711) en micro-organismen (E1711)).

Dit garandeert de grootst mogelijke transparantie in termen van doeltreffendheid en kosten. De pens-specificiteit van Levucell SC stelt de gebruiker in staat om met deze kleine hoeveelheden een maximale werkzaamheid te bereiken.

4. Waar of niet waar?

"Er is nauwelijks verschil tussen de verschillende gistproducten (levende gisten/geïnactiveerde gisten)."

NIET WAAR!

Levende gisten en geïnactiveerde gisten verschillen in hun werkingsmechanisme. Effectieve levende gistcellen (Levucell SC) zijn tot 30 uur metabolisch actief in de pens. Daarna worden zij afgebroken en worden soortgelijke metabolieten en bestanddelen van de gistcelwand (zoals mannan-oligo-sacchariden en beta-glucanen) geproduceerd als bij andere gistproducten.

Ook de effecten verschillen: levende gist optimaliseert actief het microbioom van de pens door zijn metabolische activiteit en vertoont zo positieve effecten op de gezondheid en de prestaties van dieren.

5. Waar of niet waar?

"Levende gist is onstabiel en trekt vocht aan bij warme temperaturen of wanneer zuren en stabilisatoren worden gebruikt in het TMR."

NIET WAAR!

Probiotica moeten in het algemeen stabiel zijn tijdens het productieproces. De hoge tolerantie van Levucell SC tegen hitte of zelfs wanneer zuren en stabilisatoren in TMR worden gebruikt, is uitvoerig gedocumenteerd door officiële instanties zoals de Europese Commissie. Een onafhankelijke proef op het IFF in Braunschweig bevestigt dit eveneens. Interne studies van Lallemand, uitgevoerd met regulier gebruikte organische zuren en stabilisatoren, tonen in alle gevallen een betrouwbare stabiliteit van Levucell SC tot 48 uur aan. Dit betekent dat ruimschoots wordt voldaan aan de eisen voor de in de praktijk gebruikelijke voerfrequenties.

In het algemeen is het advies om Levucell SC (net als alle diervoeders en toevoegingsmiddelen voor diervoeders) op een droge en schone plaats te bewaren. Enerzijds is dit van belang om redenen van voederveiligheid (denk aan voederplagen en schimmelvorming), anderzijds zet de insleep van vocht tijdens de opslag oxidatieprocessen in gang, bijvoorbeeld in het mineraalvoer. Het effect van mineralen en nutriënten kan zo worden verminderd. In principe trekken onbeschermde levende gisten geen vocht aan. Zij worden pas actief in een warme en vochtige omgeving, b.v. in de pens.

 

Naar alle artikelen over pensgezondheid