Hittestress bij varkens tegengaan

Hittestress is wereldwijd een groeiend probleem in de varkenshouderij als gevolg van stijgende temperaturen en vochtigheidsniveaus - het kost de landbouw naar schatting $ 200 miljard per jaar. Het implementeren van effectieve milieu-, voedings- en managementstrategieën kan helpen de impact op de gezondheid, prestaties en productiviteit van varkens te verminderen. Studies tonen aan dat slechts 2-6 uur hittestress de darmgezondheid in gevaar kan brengen, waardoor schadelijke bacteriën gemakkelijker het lichaam kunnen binnendringen. 

Boeren kunnen verliezen lijden op het gebied van: 

↓ Melkproductie 

↑ sterfte  

↑ Abortuscijfer  

↓ Marktgewicht 

De hittestressindex van varkens

Wanneer treedt hittestress op?

Varkens zijn zeer gevoelig voor hittestress en zowel temperatuur als vochtigheid spelen een cruciale rol bij het bepalen van de ernst ervan. Bij blootstelling aan hoge temperaturen hebben varkens moeite om hun lichaamswarmte te reguleren, wat leidt tot een verminderde voeropname, een verhoogde ademhaling en zelfs ernstige gezondheidsrisico's. 

  • Vleesvarkens beginnen hittestress te ervaren bij ongeveer 28°C wanneer de luchtvochtigheid laag is (30%), maar bij een hogere luchtvochtigheid kunnen zelfs lagere temperaturen problemen veroorzaken. 
  • Grotere varkens (75 kg en meer) zijn kwetsbaarder en de prestaties nemen af bij temperaturen boven de 23°C. 
  • Fokkuddes hebben een nog lagere tolerantie, waardoor zeugen en beren bijzonder risico lopen. 

De Swine Heat Stress Index biedt een nuttige gids voor het beoordelen van risiconiveaus voor hittestress. Wanneer de temperatuur hoger is dan 28°C met een matige luchtvochtigheid, worden de darmgezondheid en de groeiprestaties aanzienlijk beïnvloed. Naarmate de omstandigheden verslechteren, verhuizen varkens van alarmzones naar gevarenzones, waar onmiddellijke actie nodig is om ernstige gezondheidseffecten of sterfte te voorkomen. 

Impact van hittestress op productie en dierenwelzijn 

Varkens zijn bijzonder kwetsbaar voor hittestress omdat ze niet efficiënt zweten en een beperkt vermogen hebben om hun lichaamstemperatuur te reguleren. Hittestress treedt op wanneer varkens worden blootgesteld aan temperaturen boven hun comfortzone (meestal 16-18°C voor zeugen en vleesvarkens). Dit kan leiden tot:  

  1. Verminderde voeropname: gewichtsverlies, langzamere groeisnelheid en lagere voerefficiëntie. 
  2. Verhoogde ademhaling: uitdroging en metabole verstoringen. 
  3. Verzwakte immuunfunctie: hogere vatbaarheid voor ziekten. 
  4. Reproductieve problemen: lagere vruchtbaarheid, kleinere worpen, abortussen en slechte spermakwaliteit. 
  5. Gedragsveranderingen: angst, rusteloosheid en agressie. 
  6. Verhoogde sterfte: vooral bij jonge, gestreste of immuungecompromitteerde varkens. 

Hittestress bij varkens beheersen en voorkomen

E milieustrategieën:

  • Koelsystemen: Zorg ervoor dat zeugen toegang hebben tot koele omgevingen. Dit kunnen ventilatoren, vernevelaars of verdampingskoelsystemen zijn om de omgevingstemperatuur te verlagen. 
  • Voldoende ventilatie: Een goede luchtstroom en ventilatie in de huisvesting kunnen helpen de warmteaccumulatie te verminderen en zeugen koel te houden. Deze moeten regelmatig worden gecontroleerd op optimale omstandigheden. 
  • Comfortabele behuizing: Door de blootstelling aan direct zonlicht te verminderen, wordt de warmteontwikkeling tot een minimum beperkt. Roostervloeren en goed ontworpen ruimtes helpen ook varkens

Water strategieën:

  • Zorg te allen tijde voor schoon, fris en koel drinkwater. 
  • Controleer en reinig de drinknippels regelmatig om de juiste stroomsnelheden te behouden. 
  • Zeugen die borstvoeding geven, hebben tot 50 liter water per dag nodigom de melkproductie op peil te houden.

Voeding strategieën:

  • Voertijden aanpassen: Voer zeugen tijdens koelere uren (ochtend/avond); dit kan helpen om de voeropname te verhogen, omdat zeugen vaker eten tijdens koelere tijden. 
  • Monitoring van hittestressindicatoren: Controleer zeugen op tekenen van hittestress, zoals overmatig hijgen, rusteloosheid en verminderde voeropname. Vroegtijdig ingrijpen kan ernstigere gevolgen voorkomen. 

Voedingswaarde:

Hetfokken van varkens tijdens hittestress vereist aanpassingen om ervoor te zorgen dat aan hun voedingsbehoeften wordt voldaan, terwijl ook de impact van hitte op hun voedingsgedrag en algehele gezondheid wordt verminderd. Varkens kunnen, vooral tijdens perioden van hittestress, minder eten, dus het verstrekken van het juiste soort voer en managementpraktijken is de sleutel tot het behoud van hun productiviteit en welzijn.

  • Verhoog het vetgehalte: Vet levert meer energie per eenheid dan koolhydraten of eiwitten. Het opnemen van hogere vetgehaltes (zoals plantaardige olie of dierlijke vetten) in het dieet kan helpen om aan de energiebehoeften te voldoen zonder de warmtebelasting van de spijsvertering te verhogen. Dit komt omdat vet minder energie nodig heeft om te verteren dan koolhydraten en eiwitten. 
  • Verminder het vezelgehalte: Vezelrijke diëten hebben meer energie nodig voor de spijsvertering, wat de warmteproductie kan verhogen. Verminder het vezelgehalte in de voeding om de benodigde spijsverteringsenergie te minimaliseren en zo de warmteproductie tijdens de spijsvertering te verminderen. 
  • Zorg voor frequentere, kleinere maaltijden: Varkens eten minder tijdens hittestress, dus door gedurende de dag vaker kleinere maaltijden te geven, kunnen ze ervoor zorgen dat ze de voedingsstoffen binnenkrijgen die ze nodig hebben zonder hun spijsverteringsstelsel te overweldigen. Dit kan ook helpen om spijsverteringsproblemen te voorkomen. 
  • Zorg voor voldoende startvoer voor biggen, want zeugen produceren minder melk in warme omstandigheden. 
  • Geef supplementen: 
    • Elektrolyten: helpen de hydratatie op peil te houden en de zouten aan te vullen die verloren zijn gegaan door meer zweten en ademen. Een verhoogde vraag naar water leidt tot een verstoorde elektrolytenbalans, wat de prestaties van dieren beïnvloedt. Het aanvullen van diëten met natriumbicarbonaat kan helpen om een goede zuur-base balans te behouden en respiratoire alkalose veroorzaakt door blootstelling aan hitte te verlichten. 
    • Koelmiddelen: mineralen en vitamines (vooral B-vitamines) helpen de eetlust en voeropname op peil te houden om de fysiologische veerkracht tegen hittestress te ondersteunen. 
    • Antioxidanten – Helpen bij het bestrijden van oxidatieve stress veroorzaakt door hoge temperaturen. 

Antioxidanten verminderen hittestress 

Hittestress verhoogt de oxidatieve stress bij varkens, wat leidt tot de productie van reactieve zuurstofsoorten (ROS) of vrije radicalen. Deze moleculen kunnen schade toebrengen aan celmembranen, eiwitten en DNA. Antioxidanten spelen een belangrijke rol bij het verzachten van deze effecten door vrije radicalen te neutraliseren, de immuunfunctie te ondersteunen en de darmgezondheid te verbeteren.  

Oxidatieve stress reductie

Wanneer de bloedstroom tijdens hittestress verschuift naar perifere weefsels, lijden inwendige organen, waaronder de darmen, aan oxidatieve stress. Het voeren van antioxidanten en osmolyten kan dit probleem verminderen. Antioxidantbronnen moeten echter een sterk potentieel hebben om de vrije radicalen te neutraliseren die oxidatieve stress veroorzaken. Vitamine E wordt meestal gebruikt in diervoeding tijdens hittestress, maar heeft relatief weinig effect en werkt alleen in een lipidenmedium. Polyfenolen worden beschouwd als natuurlijke stoffen die sterke effecten kunnen hebben tegen vrije radicalen die in de maag en door het hele lichaam worden gegenereerd tijdens hittestress. De meest effectieve polyfenolen hebben een hogere biologische beschikbaarheid en zijn actief in zowel lipide als weefsels op waterbasis. (Trouw Nutrition ontwikkelde AO-mix, een voeroplossing die bestaat uit zeer biologisch beschikbare polyfenolen met krachtige antioxidatieve eigenschappen.) 

Ondersteuning van de immuunfunctie

Hittestress verzwakt het immuunsysteem, waardoor varkens vatbaarder worden voor infecties en ziekten. Antioxidanten, met name vitamine A, C en E, spelen een sleutelrol bij het ondersteunen van het immuunsysteem en het verminderen van ontstekingen, waardoor het vermogen van het varken om ziekteverwekkers te bestrijden wordt verbeterd.

Bescherming van de darmgezondheid

Hittestress leidt bloed van inwendige organen naar de huid, waardoor de integriteit van de darmen en de opname van voedingsstoffen in gevaar komen. Dit kan leiden tot een hoger risico dat ziekteverwekkers in de bloedbaan terechtkomen en ziekte veroorzaken. Polyfenolen met een hoge biologische beschikbaarheid kunnen helpen de darmintegriteit en -functie te behouden tijdens hittestress.

Proactief beheer van hittestress zorgt voor het welzijn, de productiviteit en de levensduur van varkens. Het implementeren van deze strategieën kan helpen om de prestaties en het dierenwelzijn te behouden tijdens warme omstandigheden.