Neonatale diarree: hoe behandel je dit zonder antibiotica?

Koe-eigen biest + specifieke antistoffen

In 2015 is een studie (1) uitgevoerd naar:

• het toedienen van biest naast melk aangereikt met Rota A virus-antistoffen (groep 1);
• biest naast melk zonder extra antistoffen (groep 2) of
• kalveren die geen biest gekregen hebben en enkel melk zonder extra antistoffen (groep 3).

Groep 2 en 3 werden als controlegroepen meegenomen. Het doel van de studie was om te kijken naar de impact op de immuunrespons in de darm, de diarree-incidentie en naar de virusuitscheiding. Hiervoor werden 15 stierkalveren van hetzelfde bedrijf op 36 uur leeftijd besmet met het type A rotavirus, waarna ze werden toegewezen aan één van de 3 groepen gedurende 7 dagen.

Een combinatie van biest naast melk met rota A specifieke antistoffen resulteerde in een verlaagde virusuitscheiding, een kortere en minder erge diarree en een betere immuunrespons in de darm in vergelijking met de twee controlegroepen (zie tabel 1). De AUC-waarde (Area Under the Curve of oppervlakte onder de curve) geeft de schaal van ernst weer in geval van diarree en de schaal van de hoeveelheid virusuitscheiding.


Tabel 1: Overzicht van de diarreesymptomen en de virusuitscheiding bij de verschillende proefgroepen.

Specifieke antistoffen gecombineerd met een probioticum 

Het doel van deze Iraanse studie uit 2021 (2) was het effect te bepalen van de combinatie van een probioticum en E.coli-specifieke antistoffen op de groei, de diarree-incidentie en de immuniteit bij kalveren. 60 stier- en 60 vaarskalveren van hetzelfde bedrijf werden vanaf de geboorte tot 28 dagen leeftijd toegekend aan een van de volgende groepen:

• enkel biest (controlegroep) (groep 1);
• biest + E.coli K99 specifieke antistoffen (groep 2);
• probioticum (groep 3);
• combinatie van E.coli K99 specifieke antistoffen en een probioticum (groep 4).

De combinatie van een probioticum en specifieke antistoffen verminderde diarree het meest, met de hoogste groei als gevolg, ook al was het verschil met groep 2 klein. De conclusie is dat een verrijking van eigen biest met kiemspecifieke antistoffen en een probioticum tot betere resultaten leidt.

Tabel 2: Overzicht van de diarree symptomen, de immuniteit en de groei bij de verschillende proefgroepen.

Verlengde biestgift

Biest bevat antistoffen en bloedcellen van de koe die de immuniteit van het kalf ondersteunt. Daarnaast bevat het ook heel wat andere bioactieve componenten die indirect zorgen voor de groei, ontwikkeling en bescherming van het kalf. Met andere woorden: het biestmanagement op het bedrijf is het sterkst geassocieerd met de ziekte en uitval bij de kalveren. Zolang de darmwandcellen van het kalf nog voldoende ‘open’ staan (12-18 uur na geboorte) kunnen deze antistoffen en bloedcellen opgenomen worden in het bloed waar ze de algemene of systemische immuniteit voorzien. Is de darmwand gesloten, dan hebben de antistoffen en afweercellen een lokale functie in de darm. Daar kunnen ze ziekteverwekkers gaan binden en neutraliseren.

Dit is ook het werkingsmechanisme als we biest (verlengd) toedienen in geval van diarree. Hiervoor kan de ‘gewone’ koebiest gebruikt worden maar ook ‘hyper geïmmuniseerde’ biest. Deze wordt verkregen na het extra enten van de koeien einde dracht of begin droogstand om meer en specifiekere antistoffen in de biest te krijgen. Beide types kunnen zowel preventief als curatief of therapeutisch ingezet worden. In het preventieve geval zal je vaak al een heel eind komen met de ‘gewone’ of ‘natuurlijke’ biest. Als bepaalde kiemen meer voorkomen op een bedrijf of hardnekkig diarree blijft veroorzaken dan is het soms aan te raden om de biest te hyper immuniseren.

Een overzichtsstudie uit 2021 over het preventief en therapeutisch toedienen van biest bij diarree beschrijft onder andere meer groei (3), een betere ontwikkeling van de dunne darm en een persistentere aanwezigheid van IgG in de darm (4). Als gevolg hiervan beschrijft men ook dat de kans op het inzetten van een antibioticum ter behandeling van diarree, navelontsteking of luchtwegproblemen daalt met 57% (5).

Samenvatting

Er zijn nieuwe ontwikkelingen in aantocht die de kans op diarree nog verder verminderen. Deze zijn echter nog niet praktijkrijp. Om het kalf van morgen nog beter te ondersteunen blijft biest het belangrijkste stuurmiddel, waarbij het langer voeren van biest een goede strategie kan zijn om de uitdagingen met kalverdiarree het hoofd te bieden.

Bronnen:

(1)  Vega et al., 2015
(2) Dehaghani et al., 2021
(3) Berge et al., 2009; Kargar et al., 2020
(4) Berge et al., 2009; Hare et al., 2020; Pyo et al., 2020
(5) Chamorro et al., 2017